آیه مباهله 2

  در ادامه می خوانیم که بیاییم برای تشخیص حق که کدام یک از این دو طرف هستند ، یکدیگر را لعنت کنیم و لعنت خدا را بر دروغ گویان قرار دهیم زیرا مباهله و لعن کردن یکدیگر ، بنیان کن و معجزه ای آماده است .

خداوند این ایه را نازل فرمودند :

«فَمَنْ حَاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَأَبْناءَکُمْ وَنِساءَنا وَنِساءَکُمْ وَأَنْفُسَنا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکاذِبینَ»(سوره آل عمران: آیه 61)

پس بعد از آن که علم و یقین به تو رسید، هر کس با تو احتجاج و بحث کند، بگو:...

 در ادامه می خوانیم که بیاییم برای تشخیص حق که کدام یک از این دو طرف هستند ، یکدیگر را لعنت کنیم و لعنت خدا را بر دروغ گویان قرار دهیم زیرا مباهله و لعن کردن یکدیگر ، بنیان کن و معجزه ای آماده است .

خداوند این ایه را نازل فرمودند :

«فَمَنْ حَاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَأَبْناءَکُمْ وَنِساءَنا وَنِساءَکُمْ وَأَنْفُسَنا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکاذِبینَ»(سوره آل عمران: آیه 61)

پس بعد از آن که علم و یقین به تو رسید، هر کس با تو احتجاج و بحث کند، بگو:

بیایید ما و شما، فرزندان و زنان و جان خود را فرا بخوانیم، آن گاه به درگاه خدا دعا و تضرع کنیم و لعنت خدا را بر دروغ‏گویان قرار دهیم.

رسول خدا صلى اللَّه علیه وآله آن چه را که بر او نازل شده بود، بر آنان قرائت نمود، سپس فرمود: «خداوند به من دستور داده است که به درخواست شما پاسخ مثبت دهم و به من فرمان داده است که اگر بر سخن خود پاى فشرده و اصرار ورزیدید، با شما مباهله کنم».

یکی از بزرگان مسیحی گفت که اگر فردا به مباهله امد و با پیروان و یاران خود آمد با او مباهله کنید و پیروزی از آن شما است اما اگر با خانواده و اهل بیت خود آمد در این صورت به هیچ وجه با او مباهله نکنید که حق با او هست .

وقتی پیامبر برای مباهله آماده شد و دو فرزند دلبند خود و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیه و امام علی علیه السلام را برای مباهله آماده کرد ، «سید» و «عاقب» از رسول خدا ص سوال کردند که آیا با اینان مى‏خواهى با ما مباهله کنى؟ رسول خدا صلى اللَّه علیه وآله فرمود: «آرى، مگرهمین حالا به شما نگفتم. آرى، کسى که به حق مرا برانگیخته است، به من دستور داده است که با این‏ها با شما مباهله کنم».

این‏جا بود که رنگ چهره «سید» و «عاقب» زرد شد و به سوى یاران و جایگاه خاص خود بازگشتند. وقتى همراهان «سید» و «عاقب» آن دو را دیدند و از ناراحتى آن دو مطلع شدند، پرسیدند: مشکل شما چیست؟ آن دو از اظهار مشکل خود خوددارى کرده و گفتند: مشکلى در میان نیست تا به شما خبر دهیم.

در این حال، جوانى از نیکان نصارا که دانشى به او عطا شده بود، خطاب به آنان گفت: «واى بر شما! مباهله نکنید، بلکه اوصاف او را که در کتاب «جامعه» یافتید، به یاد آورید. به خدا سوگند، راستى شما مى‏دانید که او راست مى‏گوید و نیز مى‏دانید که برادران شما اندکى پیش مسخ شده و به صورت میمون و خوک درآمدند». بدین ترتیب، دانستند که آن جوان آن‏ها را نصیحت مى‏کند. از این رو، هیچ کس سخنى نگفت.و به مباهله راضی نشدند و به پرداخت جزیه راضی شدند .

این خلاصه ای از داستان مباهله بود . حال به مفهوم شناسی این آیه می پردازیم .

معناى مباهله‏

صاحبان لغت «مباهله» را معمولًا به «ملاعنه» معنا کرده‏اند، اما راغب در مفردات مى‏نویسد:

بهل: أصل البُهل کون الشی‏ء غیر مراعى ... والبهل والإبتهال فی الدعاء الإسترسال فیه والتضرع، نحو قوله‏ عزّوجلّ‏ «ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ‏ اللَّهِ عَلَى الْکاذِبینَ» ومن فسّر الإبتهال باللعن فلأجل أن الإسترسال فی هذا المکان لأجل اللعن(المفردات فی غریب القرآن: 63)

بهل یعنى شیئى که رها بوده و تحت مراعات سرپرستى کسى نباشد. بهل و ابتهال حالتى است که نوعى تضرّع و طلب آرامش و اطمینان به همراه دارد، مانند فرمایش خداى تعالى که مى‏فرماید: «ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکاذِبینَ».

بر این اساس، مباهله به معناى نفرین طرفین جهت خارج شدن طرف مقابل از تحت سرپرستى خداوند است.

در میان صحابه و تابعین بیش از بیست نفر به نقل این حدیث پرداخته‏اند و در دوره‏هاى بعدى نیز، حدیث توسط بیش از پنجاه تن از عالمان بزرگ سنى روایت شده است .

تواتر حدیث مباهله‏

برخى از عالمان بزرگ سنى به تواتر حدیث مباهله و به قطعیت صدور آن اذعان کرده‏اند. حاکم نیشابورى درباره این مدّعا مى‏نویسد:

وقد تواترت الأخبار فی التفاسیر عن عبداللَّه بن عباس وغیره أنّ رسول اللَّه‏ صلّى اللَّه علیه وآله وسلّم‏ أخذ یوم المباهلة بید علی وحسن وحسین وجعلوا فاطمة وراءهم، ثمّ قال: «هؤلاء أبناؤنا وأنفسنا ونساؤنا»( معرفة علوم الحدیث: 50)

اخبار در تفاسیر [به نقل‏] از ابن عباس و غیر او متواتر است که رسول خدا صلى اللَّه علیه وآله وسلّم در روز مباهله دست على، حسن و حسین علیهم السلام را گرفت و فاطمه علیها السلام را پشت سر ایشان قرار داد و آن گاه فرمود:

«اینان پسران، جان‏ها و زنان ما هستند».

ان شاء الله در بحث بعدی دلالت آیه را مورد بررسی قرار خواهیم داد .